🔴چرا احزاب ایرانی منفعل هستند🔴

چرا احزاب ایرانی منفعل هستند

تاریخ انتشار: 1401/6/13 9:15 / کد خبر : 5546 / دسته خبر : مکتوب

سخن نیوز : آفتاب یزد / سنبه 12 شهریور 1401 / یگانه شـوق الشعرا/ : احزاب در کشور های مختلف نقش بسیار پررنگی در جریانات گوناگون سیاسی دارند اما متاسفانه احزاب در کشور ما در خصوص تحوالت جاری بسیاری منفعل عمل می کنند و نقش چشمگیری ندارند.

در خصوص اتفاقات و موضوعات خیلی مهم تنها کاری که احزاب در کشــور ما انجام می دهند نهایتا صدور اطالعیه است و به نظر می رسد این گروه ها سکوت و انفعال را در خصــوص موضوعات روز برگزیده اند.

در صورتی که همانطور که همه می دانیم احزاب کارکرد های بسیاری زیاد و مشخصی دارند و در خصوص جریانات خصوصا جریانات و اتفاقات سیاســی باید واکنش نشان و فعالیت انجام دهند.

تضعیف احزاب

محمد صادق جوادی حصار فعال سیاســی در این باره به آفتاب یزد گفــت: احزاب در ایران قدرت تعیین کنندگی و اثرگذاری قانونی و اجرایی باالیی نداشــته و ندارند. حوزه نفوذ احزاب در موضع اجرایی در حداقل ممکن است و بیشتر به توصیه، اطالعیه و حمایت محدود می شود. ساختار نظام جمهوری اســالمی حزبی نیست؛ به عبارتی دیگر ســاختار نظامی و حکومتی جمهوری اســالمی مبتنی بر رای احزاب اداره نمی شود.

از سوی دیگر این ساختار پارلمانی نیز نیست به این معنا که پارلمان انتخاب می شود و حزب بتواند دولت تعیین کند. در این شرایط است که احزاب در رقابت با یکدیگر تالش می کنند و برنامه ارائه می دهند. بنابراین وقتی احزاب کارآمدی و تاثیری در عمل سیاســی، فرهنگی و اقتصادی ندارند و در قوه مجریه تاثیر بسزایی نمی توانند داشته باشند فعالیتشان کمرنگ می شود.

در شرایطی که بین دولت و مجلس مامن و جایگاهی باشد که به حرف احزاب توجه شود احزاب می توانند با دولت همکاری داشته باشند. اما در شرایطی مثل شــرایط امروز که ســه قوه با یکدیگر همسو و هماهنگ عمل می کننــد و مجموعه عملکرد قوا با این رویکرد اســت که به احزاب توجه ای نداشــته باشند به طور طبیعی احزاب هم خیلی نمی توانند ایفــا نقش کنند. ضمن اینکه طی این ســال ها تا جای ممکن علیه حزب و تحزب در کشــور ما حرف زده شده است و موقعیت حزب و تحزب را در افکار عمومی تضعیف کرده اند.

بنابراین در این شــرایط اگر می بینیم احزاب خیلی فعال نیستند این اتفاق محصول عملکرد حاکمیتی و دولتی است.

دورهمی چهره های سیاسی

حسین طاهری فرد جامعه شناس نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:» مهمترین دلیل انفعال احزاب را می توان در ساختار سیاسی کشور و ســاختار خود احزاب جســت و جو کرد. احزاب سیاسی در کشور ما برخالف کشورهای دموکراتیک متکی بر طبقات اجتماعی نیستند و کمتر به طبقات اجتماعی وابســته هســتند. بــا این خاطر احزاب عمــال در مواجه با چالش های سیاســی و اجتماعی بیشــتر رویکرد حزبــی مبتنی بــر منافــع شــخصی دارند. بــه این دلیــل مردم، تحصیل کردگان و روشنفکران جامعه به کنش گری احزاب به دیده تردید نگاه می کنند. ا

حزاب سیاســی در کشور ما در سه قالب ظاهر می شود؛ احزابی که به یک شخصیت سیاسی متکی هستند، احزابی که به ســفارش نظام تشکیل می شــوند و احزابی بنا به شرایط ویژه سیاسی پدیدار می گردند. تمام این حزب ها متکی بر طبقا اجتماعی و مردم نیستند. به عبارتی دیگر احزاب ریشه های اجتماعی ندارند و بر اســاس انگیزه های مردمی و طبقاتی به وجود نیامده اند.

به دلیل ساختار سیاسی احزاب به دنبال منافع طبقاتی و گروهی اعضای حزب نیستند. بنابراین نمی شود از این نوع احزاب که بر اساس منافع حزبی شــکل گرفته اند انتظار داشت که در رویداد های سیاسی و اجتماعی موضع گیری فعالی داشته باشند. احزاب سیاسی در کشور ما در حد یک دورهمی چهره های سیاسی است و بیشتر کارکرد تزئینی دارد. به این خاطر در بزنگاه های سیاسی احزاب قادر نیستند که کنشگری درستی داشته باشند.« <احزاب سیاسی در کشور مبتنی بر طبقات اجتماعی نیستند.

وی ادامه داد: در ســاختار سیاسی کشــور عمال باوری به ضرورت وجود احزاب قدرتمند وجود ندارد و نظام سیاسی در راستای منافع خودش از احزاب بهره برداری می کند. یک حزب سیاسی نیرومند و کارآمد قبل از هرچیز به وجود یک جامعه مدنی توسعه یافته و توانا نیاز دارد. این درحالی اســت کــه به دالیل مختلف جامعه مدنی در ایران فرضت ظهور و تمرین دموکراسی را تا االن نداشته است.

اساسا نطام سیاســی در ایران با کنترل و هدایت احزاب سیاسی در جهت منافع خود اقدام می کنــد و هر گونه مخالفت احزاب را بر نمی تابد. همانطور که قبل تر اشــاره شد احزاب سیاســی در کشور مبتنی بر طبقات اجتماعی نیســتند و به خاطــر نبود یک جامعه مدنی عمال امکان مشارکت در فعالیت های سیاسی و اجتماعی را ندارند.

به دلیل غیر مردمی بودن، خود جوش نبودن و نداشــتن پایگاه های مختلف احزاب موجبات بدبینی به آن ها در کشــور ما فراهم شــده است. راه خروج احزاب از وضعیت رکود و انفعال که امروز در آن گرفتار شده اند را می شــود در درجه اول در بازنگری ســاختار سیاسی و تشکیالتی آن هــا دید و در درجه دوم احزاب باید با پرهیز از شــعارزدگی، ارائه برنامه هــای واقع بینانه و قرار گرفتن در جبهــه مردم و منافع ملی پیش زمینه های عدم اعتماد به احزاب را از بین ببرند.

عدم اعتقاد به احزاب

ایمان اسالمی بین، فعال سیاسی و اجتماعی در این ارتباط به خبرنگار آفتاب یزد گفت: »به نظر من این انفعال به دو دلیل عمده بر می گردد. یک دلیل مهم و اصلی و یک دلیل ثانی و فرعی.دلیل دوم شاید ثانی و فرعی باشد اما بسیار مهم است.

وی تشــریح کرد: این یک واقعیت غیر قابل کتمان است که نظام و قــدرت اصلی در کشــورمان اعتقاد چندانی به احــزاب و کار کرد آن نــدارد.در واقــع بنده در هیچ دوره ای ســراغ نــدارم از اقدامات و فعالیت های حزبی از تریبون های قدرت به عنوان یک مزیت نام برده شود. از همین رو است که فعالیت های فصلی و اصطالحا جبهه ای و یا شاید بهتر است بگویم هیئتی قالب بوده است.

اســالمی بین ادامه می دهد: در مــورد این عدم رغبت در طول ۴۰ ســال گذشته اســتدالل های مختلفی وجود دارد. به هر حال عده ای می گویند این موضوع برمی گردد به نوعی از احســاس خطر. برخی هم معتقدند به دلیــل آنکه کال فعالیت حزبی اینگونه جا افتاده که پدیده ای غربی اســت بنابراین باید از آن دوری نمود. ولی در مجموع بنده معتقدم در این باره نوعی نخواستن وجود دارد.

این فعل سیاسی، اجتماعی در ادامه بخش دوم اظهارات خود اشاره کرده و می گوید: نگاه کنیــد؛ در مورد بخش دوم این دلیل انفعال بنده قطعا خود احزاب فعال و نیمه فعال را مقصر می دانم. شما فرض بگیرید یک جوان به فعالیت حزبی عالقه داشــته باشد و بخواهد در چارچوب درست آن که احزاب هستند فعالیت سیاسی نماید. آیا شما حزبی و ســاختاری را می شناسید که مثال عضو گیری داشته باشد و یا بعد از عضو گیری فعالیت پویا انجام دهد.

فعالیت پویا یعنی جوانی که مستعد است و عالقه دارد را آموزش دهد و آماده اش نماید برای حضور در عرصه سیاسی و قدرت. ولی خب مشاهده می کنیم که اصال اتفاقــی در این زمینه نمی افتد و بــر فرض اگر هم عضو گیری اتفاق بیفتد فقط یک حق عضویت اخذ می شود و یک کارت صادر می گردد و تمام! بی رغبتی و عدم حمایت قدرت

وی تصریــح کرد:در کجای دنیا ما شــاهد چنیــن فعالیت حزبی هســتیم؟ لذا، بنده می خواهم نتیجه بگیرم احزاب فعلی کشــورمان صرفا به دنبال گرفتن یارانه از وزارت کشور و کسب قدرت در همان فعالیت های فصلی شــان هستند و امور دیگر حزب که در تمام دنیا پذیرفته شده است برایشان مهم نیست. این نوع از فعالیت یعنی ابتذال و بدنامی. همین می شود که این همه جوان در کشور داریم ولی اصال جوششی برای فعالیت حزبی نمی بینیم. یک دلیل آن بی رغبتی و عدم حمایت قدرت است و دلیل دوم آن کاهلی و کاسبی احزاب موجود. داخل پرانتز هم باید عرض کنم منظور بنده از کاسبی به معنای منفی آن اســت. وگرنه خاصیت و اصل کار حزبی نوعی معامله و کاســبی سیاســی است. ولی متاسفانه در کشور ما مثل بسیاری از پدیده های وارداتی که تعبیر درســتی از آن نمی شــود و وارونه نمایی می گردد در ایــن زمینه نیز احزاب فعال روش های اشــتباهی را مدنظر خود قرار می دهند.

اســالمی بین خاطرنشــان کرد: بنده به شــما قول می دهم اگر ما در کشــورمان احزاب پویا داشــتیم خروجی دولت ها بسیار متفاوت بود . این بحث من عطف به جناح ها و جریان های سیاســی نیســت. توسعه یافتگی سیاسی غرب بخش اعظم اش مرهون فعالیت احزاب سالم است که وظیفه نظارت در سایه قدرت را دارند و از هر ارگان و نهاد قانونی بهتر عمل می نمایند.

هزینه های سنگین

وی در ادامــه گفــت: »موضوع مهم آخری که جــا دارد عنوان کنم هزینه های سنگینی است که به یک جریان سیاسی و حزبی همیشه مترتب بوده اســت. به طور مثال بنده به عنوان فعال سیاسی به یاد ندارم انتخاباتی برگزار شــود که ما توانســته باشیم با آرامش خاطر ستادی تشکیل دهیم و همایشــی برگزار کنیم چه در سطح شورا، مجلس و حتی در سطح ریاست جمهوری.

همواره توسط گروهها انواع فشارها و اذیت ها ایجاد شده که خب همه ی جوانها و فعاالن حزبی و سیاســی تحمل ادامه دادن مسیر فعالیت را نخواهند داشت. حال شما همه ی این موضوعات را در یک طرف ببینید و طرف دیگر ابزار پنداشــتن جوانان و نخبگان و نگاه سرباز پیاده و باال به پایینی راس هرم احزاب به اعضای جوانتر را در کفه ی دیگر آن.

یعنی بعد از فصل انتخابات و اوج فعالیتهای سیاســی تمامی غنائم پیروزی سیاسی و حزبی به راس هرم میرسد و تمامی هزینه ها به سطوح پایین تر.